İstenmeyen davranışların değiştirilmesi

İstenmeyen davranışların değiştirilmesi

a) İstenmeyen davranışların önlenmesine yönelik yaklaşımlar

1-) İnsancıl (karışmacı olmayan) yaklaşım: Bu yaklaşımın temelinde insanın doğru yapacağına inanmak ve güvenmek vardır. Öğrencinin iyi niyetli ve güvenilir olduğunu, kendini kontrol etmesi gerektiğini ve uygun bir fırsat  verildiğinde bunu yapabileceğini varsayar. Eğer insan yanlış yapıyorsa bunu düzeltmek için dış etkenlerden  çok insanın iç dünyasındaki anlayış ve kavrayışı uyandırarak kendi kendine doğruya ulaşmasını sağlanmalıdır.

Sorun konusunda öğrenciyi bilgilendirerek, sorunu ona çözdüren bir yaklaşımdır. Öğretmen, öğrencinin davranışını değerlendirmez, yargılayıcı olmayan bir güven ortamı yaratır. Öğrenciye, sorunla uğraşma şansı ve özgürlüğü verilir. Öğretmen buyurucu değil, kolaylaştırıcıdır.

2-)  Davranışçı Yaklaşım: Bu yaklaşım temelinde davranışçı ekol vardır. Yaklaşım, sınıfta istenmeyen davranışların değiştirilmesine dayanır. İstenmeyen davranışların oluşmasına göre farklı stratejiler kullanılır. Bunlar, sorun davranışı gözlemlemek, pekiştireç vermek, istenmeyen davranışı söndürmek, öğrencilerle anlaşmak, yaklaşık istendik davranışları kabul etmek ve derse dönmektir. 

3-)  Etkileşimci Yaklaşım: Davranışçı ve yardım edici yaklaşımlar arasında yer alır. Öğretmen yetkiyi öğrenciyle bölüşür, öğrenciyi,  sorununu çözmeye yeterli, ama uzman desteğine muhtaç sayar. Sınıf kuralları birlikte konur, sorunlara birlikte çözüm aranır. Öğrencinin kendini değerlendirmesi olarak adlandırılan değişmesi istenen davranışın öğretmence anlatılıp gösterilmesi,  öğrenci tarafından uygulanması yöntemidir.

4-) Pazarlık Yaklaşımı: “Her şeyin bir bedeli vardır.” anlayışına dayalıdır. Öğrenci sınıfta istenmeyen bir davranışta bulunursa sorumluluğunu almak ve sonuçlarına katlanmak zorundadır. Öğretmen istenmeyen davranışları değiştirmek ve düzeltmekle görevlidir.

b) İstenmeyen Davranışlar Karşısında Gösterilmesi Gereken Öğretmen Tepkileri

1-) Sorunu Anlamak: İstenmeyen öğrenci davranışları karşısında, öğretmenin yapması gereken ilk iş, sorunu anlamak olmalıdır. Sorunun doğru bir biçimde anlaşılması, doğru bir yaklaşımla çözülmesi için ön koşuludur. Davranışı anlamak, mevcut sorunların nedenlerini tanımlamanın ötesinde, gelecekte ortaya çıkabilecek istenmeyen davranışların kestirilmesi açısından da gereklidir.

2013 KPSS: Okul bahçesinde futbol oynarken tartışan öğrenciler, tartışmayı sınıfa taşımışlar ve derste de sürdürmüşlerdir. Öğretmen, öğrencilerin birbirlerine öfke ile baktıklarının farkına varmıştır.

Bu sorunu çözmek için öğretmen öncelikle aşağıdakilerden hangisini yapmalıdır?

A)      Problemin nedenlerini araştırmak

B)       İlgili öğrencileri sınıftan çıkarmak

C)       Problemi tartışmaya açmak

D)      Öğrencileri barıştırmak

E)       İlgili öğrencileri disiplin kuruluna sevk etmek

2007 KPSS: Sınıfında öğrencileri arasında bir huzursuzluk olduğunu fark eden ve bu sorunu çözmesi gerektiğini düşünen bir öğretmen, öncelikle ne yapmalıdır?

A)  Okul idaresini durumdan haberdar etmelidir.

B)  Rehberlik servisinden yardım istemelidir.

C)  Öğrencilerin ailelerini okula çağırmalıdır.

D)  Sorunun ne olduğunu anlamaya çalışmalıdır.

E)   Öğrencilere sınıf kurallarını hatırlatmalıdır.

2006 KPSS: Sınıf içinde karşılaşılan bir probleme çözüm bulunabilmesi öncelikle aşağıdakilerden hangisinin tam ve doğru olarak yapılmasına bağlıdır?

A)    Problemin çözüm yollarının tartışılması

B)     Probleme ilişkin bilgi ve bulguların toplanması

C)     Problemin yarattığı olumsuz etkilerin azaltılması

D)    Problemin çevresel etkilerinin sınırlandırılması

E)     Benzer problemlerin çözümünün örnek alınması

2002 KPSS: Dikkatsizlik, saldırganlık ve yalan söyleme gibi istenmeyen davranışların yaygın olduğu bir sınıfta öğretmenin yapacağı ilk iş aşağıdakilerden hangisidir?

A)      Okul yönetiminden duruma el koymasını istemek

B)       Uygun olmayan davranışları yasaklamak

C)       Sorunlu öğrencileri uyarmak

D)      Sorunların üzerinde durmaktan kaçınmak

E)       Sorunun kaynağını doğru olarak belirlemeye çalışmak

2-) Görev ve sorumluluk verme: En etkili yol, öğrenciye başarabileceği ve yapabileceği alanlarda görev ve sorumluklar vermedir. Sınıf başkanlığı yapmak, araç gereç getirip götürmek, ödevleri kontrol etmek gibi sorumluluklar alan öğrenci kendi davranışını kontrol ederek istenmeyen davranışlara yönelmez.

2010 Ekim KPSS: Sınıfta öğrencilerin derse etkin katılmadığını gözlemleyen bir öğretmen ile iki öğrencisi arasında şu konuşma geçer:

Öğretmen: Filiz, sen bu konuda ne düşünüyorsun?

Filiz: Bilmiyorum öğretmenim.

Öğretmen: Bilmiyorum demekle neyi kastediyorsun?

Filiz: Bilmiyorum.

Öğretmen: Peki, Tuna senin fikrin nedir?

Tuna: Ne fikri?

Öğretmen: Konuya ilişkin fikrin.

Tuna: Bilmiyorum.

Böyle bir durumla karşılaşan öğretmenin nasıl davranması daha uygun olur?

A)    Bu öğrencilere hemen neden böyle davrandıklarını sorması

B)     Verilen yanıtları hiç önemsemeden ders sonuna kadar konuyu anlatmaya devam etmesi

C)     Bu öğrencileri rehberlik servisine yönlendirmesi

D)    Öğrencileri sert bir ifadeyle bu davranışlarının çok yanlış olduğu konusunda uyarması

E)    Bu öğrencilere farklı sorumluluklar vermesi 

2003 KPSS: Öğretmenin sınıf içi disiplin sorunlarını azaltmada yararlanacağı en uygun yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir?

A)    Karşılıklı güven ve saygıya dayalı bir ortam oluşturma

B)     Öğrencilerin görev ve sorumluluklarını belirleme

C)     Öğretim için ayrılan sürenin bir kısmını disiplin konusuna ayırma

D)    Sorun yaratan öğrencilere yaptırım uygulama

E)     Sorunların çözümü için okul yönetiminden yardım isteme

3-) Dersi etkili hale getirme (derste değişiklik yapmak): Dersin işlenişinde, öğretim yöntemlerinde, araç ve gereçlerde değişiklikler yapılarak istenmeyen davranışlar ortadan kaldırılabilir.  Öğretmen dersi ilgi çekici, heyecan verici ve öğrenciyi aktif hale getiren duruma getirir.

4-) Görmezden gelme (söndürme): Her olumsuz davranışa müdahale etmeme anlayışıdır. Bazen planlı olarak yapılmayan yalnızca o ana ait bir davranış görülebilir (Öğrencinin zaman zaman sınıfta konuşması, arkadaşlarını rahatsız etmesi, resim yapması gibi). Bu durumda öğretmen davranışı görmezden gelerek yani ilgilenmeyerek pekiştirmemiş olur.

Görmezden gelmede davranış önceleri bir süre için artar, fakat daha sonra söner.

5-) Sözel olmayan uyarıları kullanma: İstenmeyen davranışlar yoğun olarak gösteriliyorsa görmezden gelme yeterli olmaz. Bu durumda öğretmen sürdürdüğü öğrenme etkinliklerini engellemeden aşağıdaki yolları kullanabilir:

-          İstenmeyen davranışa verilebilecek ilk tepki göz göze gelmek ve değişik yüz ifadelerini kullanmaktır.

-          Öğrencinin yakınına kadar gelmek (fiziksel yakınlık sağlamak)

-          Öğrenciye ya da oturduğu sıraya hafif dokunmak.

Aniden susmak ve sessiz kalmak.

KPSS Eğitim Bilimlerinde Tam İsabet!

Bu notlara bakmadan sınava girmeyin!

Notlara ulaşmak için tıklayınız.

http://kpssnotlar.com/Default.aspx?ad=kpss_egitim_bilimleri