KPSS Eğitim Bilimleri- Gelişim Psikolojisi Kısa Özet

Bütünleştirici (Birleştirici) Düşünme: Bir problem durumunun birden fazla değişkeni (alt problemi) barındırdığını ve dolayısıyla bir problemin birden fazla çözüm yolunun bir araya getirilip birleştirilmesiyle çözülebileceğini kavramaktır.

Göreceli Düşünme (Kişiye, zamana ve yere göre düşünme): Birey kendine özgü ideal, değer, duygu, düşünce ve inançları geliştirir. Kendi doğruları ile başkalarının doğruları arasındaki farkı anlar ya da birey bir fotoğrafa bakarken kendine göre sol taraf ile fotoğrafa göre sol taraf arasındaki farkı anlar.

-          Tümevarımsal Düşünme:  Tekil olan gözlem ve deneyimlerin birleştirilerek tümel (genel) önermelerin elde edilmesidir. İlk kez somut işlemler döneminde bu düşünme ortaya çıkmıştır.

-          Tümdengelimsel Düşünme: Tümel (genel) önermelerden tek önermelerin elde edilmesidir. Mesela; Mustafa Öğretmen derste Cumhuriyet Döneminde elde edilen kadın hakları konusunda bir tartışma ortamı yaratır. Öğrencilerden Nazan söz alarak, “Atatürk kadınlara erkeklerle eşit haklar verilmesini sağlamasaydı, ben sınıf arkadaşım Kemal’le aynı sırada oturamayacaktım.” der (2009 KPSS).

-          Hipotetik Düşünme: Problemlerin çözümünde sadece var olan somut yöntemler değil, çözüme ilişkin olası (farklı) yollar belirleyip (hipotez geliştirip) bunları test edebilmektir. Yani olası çözüm yolları geliştirip bunları belirli bir düzene göre yapmayı sağlayan düşünme sürecidir. Mesela; Marsta hayat var mı?  sorusuna “Su ve oksijen varsa” hayat vardır cevabının verilmesi.

-          Esnek Düşünme: Bireyin kendi düşüncelerine saplanıp kalmaması, başka ihtimallerin de olabileceğini anlayıp düşünebilmesidir. Mesela; matematikte bir problemi hep aynı yolla çözmez, yeni başka yollar da bulup, benimseyebilir.

-          Analoji (benzeşim kurma): İki şey arasındaki bir ortak özellikten yola çıkarak,  biri hakkında verilen bir yargıyı diğeri hakkında da vererek benzerlik kurmaktır. Mesela; kan dolaşımının şehirdeki trafik akışına benzetilmesi.

-          Metabiliş düşünme: Bireyin öğrenme sürecindeki bilişsel etkinliklerini fark etmesi, bu süreci kontrol etmesi ve denetlemesidir. Ergen başkalarının ne bildiğini ve nasıl bildiğini araştırabilir ve böylece diğerlerinin stratejilerini anlama ve kullanma becerisi geliştirebilir.